Spor Yaralanmaları

Spor Yaralanması Nedir?

Spor yaralanmaları sportif aktiviteler sırasında meydana gelen hasarın kolektif adıdır. Spor yaralanmalarıdenilen durum, spor yaparken bir takım zorlamalardan dolayı ortaya çıkan, kas iskelet sistemimizin bölümlerini ilgilendiren problemlerdir. Spor yaralanmalarını 3 grupta toplayabiliriz. Kas ve tendon yaralanmaları, eklemlerde bağ ve kıkırdak yaralanmaları, kırık ve çıkıklar. Spor yaralanmaları, günlük yaşantımızda yaptığımız işler dışında, daha çok yarışma, hedef amaçlı ya da yaşamda daha sağlıklı olabilmek adına yapılan fiziki zorlamalar veya performanslar sırasında oluşur.

En yaygın spor yaralanmaları; burkulmalar, diz yaralanmaları, kas hasarları, asil tendonu yaralanmaları, kaval kemiği ağrıları, omuz kas yırtıkları, kırıklar, çıkıklardır. Vücudumuzda en sık yaralanan bölge ise diz eklemimizdir. Özellikle daha büyük zorlanmalarla karşımıza çıkan menisküs ve çapraz bağ yırtıkları da görülmektedir. Bir takım düşmelerle ve yuvarlanmalarla oluşabilecek kemik kırıkları, eklem çıkıkları oluşabilmektedir. Kronik yaralanmalar ise kasların veya eklemlerin sürekli ve aşırı kullanımı nedeniyle ortaya çıkar. Kötü teknik ve yapısal anormallikler de kronik yaralanmaların gelişimine etkilidir. Dolayısıyla spor yaralanmalarını en aza indirmek için vücudumuzu ve uygun ortamı hazırlamak dikkat edilmesi gereken unsurlardır.

Spor Yaralanmaları Nedenleri Nelerdir?

Spor yaralanmalarının oluşumuna neden olan faktörleri kişisel faktörler ve çevresel faktörler olarak iki gruba ayırabiliriz. Kişisel faktörler zayıf kas ve kemik yapısı, eklem kısıtlığı, yetersiz esneklik, kronik rahatsızlıklar, yorgunluk ve aşırı yüklenme, geçirilmiş fakat tam tedavi edilmemiş yaralanmalar, kas sertlikleri ( aşırı egzersiz veya enfeksiyona bağlı), psikolojik faktörler (riski kabullenmeme, heyecan, aşırı istek), antrenmansız spora başlamak, spor kurallarının çiğnenmesi veya es geçilmesi gibi nedenlerdir.

Çevresel faktörleri ise hava şartlarının kötü olması, kötü ve yetersiz spor tekniği, kötü ve yanlış malzeme kullanımı, zeminin uygun olmaması gibi nedenlerden kaynaklandığını söyleyebiliriz. Spor yapan insan sayısı arttıkça, sporun günlük yaşımın bir parçası olması ve öneminin anlaşılması itibariyle spor sakatlıkları denilen problemler de giderek artmaya başlamaktadır.

Diz Yaralanması

Ön çapraz bağ dizin stabilitesini sağlayan önemli bir ligamandır. Dizin iç tarafında yer alan bu ligaman dizin öne doğru kaçışını %90 oranında engeller. Sıçrama, twist, ani durma tarzı aktiv itelerin sıkça yapıldığı basketbol, tenis, kayak, futbol gibi spor branşlarındaki yaralanmalara sıkça rastlanır. Spor yaralanmaları sonucu özellikle dizlerde oluşan kıkırdak, bağ ve menüsküs lezyonları, eklem içi ve eklem dışı sorunlarla uğraşır. Hastalar sıklıkla yaralanma sırasında diz içinde patlayıcı bir ses oluştuğunu tarif eder. Sonrasında ağrı, şiş ve dizde boşalma önemli şikayetlerdir. Bu durumda olan kişi sıklıkla aktivitesine devam edemez. Ön çapraz bağları zorlayacak bir travmada iç yan bağ hasarları ve menüsküs oluştuğu gözlenmektedir.

Menüsküs; diz ekleminde yer alan C şeklinde yapılardır. Diz eklemini oluşturan femur (uyluk) ve tibia (bacak) kemikleri arasında yer alırlar. Biri iç diğeri dış olmak üzere her dizde ikişer tane menüsküs bulunur. Aynı zamanda menüsküs dizde iki kemiğin arasında şok emici göreve sahip kartilaj yapıda bir dokudur. Menüskür zarar gördüğünde dizde ağrı ve şişmeye neden olur. Bu hasar sonucu menisküsden kopan parça veya ileri derecede hasarlı yapısı dizde kilitlenmeye neden olabilir. Kartilajın kan dolaşımı olmadığı için hasarın vücut tarafından tamiri mümkün değildir. Bir kısım hasarlarda menisküsün bir bölümü veya tamamın çıkarılması gerekebilir.

Sporcu yaralanmaları tedavileri

Diz Kapağı (Patella) Sorunları

Diz kapağı (patella) kemiği, diz ekleminin çok önemli bir parçasıdır. Dizin ön bölgesinde yer alan kuadriseps (bacak ön grup kaslar) kasının tendonu içine yerleşmiş bir kemiktir. Dizin hareketi ile patella, femur kemiğinin (kaval kemiği) uç bölgesi üzerinde kayar.Doğuştan farkl ı anatomik özellikleri vardır. Kuadriseps kasının güçsüzlüğü ve uzama yetersizliği, doğuştan anotomik yapı bozuklukları veya kaval kemiği ile ilişkili uyumsuzlukları sonucunda diz kapağının arka yüzeyinde kartilajda bozulmalara rastlanabilir buna Kondramalazi Patella denir.

Kondromalazi patella; diz kapağı kıkırdağında yumuşama veya diz kapağında kireçlenme olarak açılanabilir. Bu sorun diz kapağı kemiği olan patellanın alt yüzeyinde bulunan kıkırdak tabakanın bozulması ve yumuşaması ile kendini gösterir. Sıklıkla cerrahiye ihtiyaç duuyulmadan sorun  çözülebilir. Anatomik bozukluklar ve ileri derecede kartilaj hasarlarında cerrahi gerekebilir. Birincil tedavi kuadriseps kasını kuvvetlendirmek, uzama yeteneğini geliştirmeye dönük rehabilitasyon çalışmalarıdır. Patellaya yapışan kasların tendonlarının aşırı kullanım sonucu lokal enflamasyonuna(iltahabi değişiklik) Patellar Tendinit (Sıçrayıcı Dizi) diyoruz.

Patellar Tendinit; Tendon üzerinde ve kemiğe yapışma noktalarında ağrı ve hassasiyet (özellikle aktivite sırasında, kullanım kaynaklı), aktivite sonrası ağrı ve sertlik sıklıkla rastlanan şikâyetlerdir. Teknik yetersizlikler, antrenman hataları, kuadriseps kasının kuvvet ve esnekliğindeki yetersizlik gibi birçok neden bu soruna yol açabilir. Şikâyetler ortadan kalkana kadar ilgili bölgeyi dinlendirmek ve soğuk uygulamak gerekir.

Kasık

Kasıklar vücutta mide ile baldırlar arasında, karnın bitip bacakların başladığı yerlerdir. Kasık bölgesinde birlikte çalışan 5 kas, bacakların hareket etmesini sağlar. Kasık ağrısı değişik nedenlerle ortaya çıkabilecek kompleks bir sorundur. Kasık ağrısı, pek çok insanın yaşadığı, yaygın sağlık sorunlarından bir tanesidir. Tanının doğru konması tedavinin başarısı açısından önemlidir. Uzman bir hekim tarafından değişik tetkik ve incelemelerin sonucunda ancak tanı konulabilir. Sıklıkla farklı branşlardan hekimler tarafından değerlendirilmenin yapılması gerekir. Kasık ağrısı tek başına bir hastalık olmayıp birçok farklı sağlık sorununun belirtisi olarak ortaya çıkabilir.

Ayak Bileği Burkulması

Ayak bileği burkulması çok sık karşılaşılan bir sorundur. Sıklıkla içe doğru olur ve ayak bileği dış ligamanları (anterior talofibular ligamanlar) değişik düzeyde hasar görür. Burkulmanın ciddiyeti ligamanların ne kadar hasar gördüğü ile ilişkilidir. Ağrı, şiş, renk değişikliği (kanama) en önemli bulgulardır.

Bel Ağrısı

Bel ağrısı spordan uzak kalmanıza yol açan en yaygın nedenlerin başında gelir. Ağrı, kemik, kıkırdak, kas, eklem kapsülü, bağ, disk veya damar kaynaklı olabilir.Genellikle omurgayı yerinde tutan kasların ve bağların zorlanması sonucu oluşur. Bazı durumlarda altta yatan ana ağrı sebebi ortadan kalktığı halde bir kez uyarılmış olan sinir uçlarının sinyal göndermeye devam etmesi nedeniyle ağrı devam edebilir. Bel ağrısı ilgili dokular yer değiştirerek veya genişleyip kalınlaşarak sinirler üzerinde bası yapar hale gelir ise bacak ağrısı, bacak uyuşması, bacak ısınması ve idrar kaçırma gibi problemleri de beraberinde getirebilir. Bel ağrısı spordan uzak kalmanıza yol açan en yaygın nedenlerin de başında gelir. Sosyal hayat akışını engellediği ve yaşam kalitesini düşürdüğü de bir gerçektir.

Golfçü ve Tenisçi Dirseği

Dirseğe yapışan ön kol kaslarının inflamasyonuna verilen isimdir. Ağrı golfcü dirseğinde dirsek iç tarafında hissedilir. Dirseğin iç tarafındaki kemik çıkıntıda ağrı ve hassasiyetle karakterize bir hastalıktır. Tenisçi dirseği; dirseğin dış tarafında kas tendonun kemiğe yapışma yerinde görülen ağrılı bir durumdur. Ağrı tenisçi dirseğinde ise dış tarafta hissedilir. Lateral epikondilit sıklıkla tenisçi dirseği olarak bilinir.